UI và UX là gì? Phân biệt UI và UX qua ví dụ cụ thể

UI và UX là gì?

Trước hết, chúng ta sẽ xem xét sự khác biệt giữa UI và UX:

• UI (Giao diện người dùng) mô tả các yếu tố của giao diện mà người dùng tiếp xúc khi sử dụng trang web hoặc ứng dụng.
• UX (Trải nghiệm người dùng) là trải nghiệm mà người dùng có khi tương tác với các phần tử giao diện người dùng được tạo.

Cả hai yếu tố UI và UX đều rất quan trọng vì khả năng tương tác trực tiếp ảnh hưởng đến quá trình sử dụng sản phẩm và cảm nhận của người dùng.

Tuy nhiên, vai trò của UI và UX không giống nhau ở nhiều khía cạnh, từ quá trình phát triển sản phẩm đến các nguyên tắc và nguyên lý của thiết kế.

Thiết kế UX là gì?

Thiết kế UX là việc tạo ra một hành trình sản phẩm thuận tiện, nhằm mang đến trải nghiệm tối ưu cho tương tác của người dùng.

Don Norman, người được gọi là "cha đẻ" của thuật ngữ "trải nghiệm người dùng," đã đưa ra định nghĩa của cụm từ này như sau:

"Trải nghiệm người dùng gồm tất cả các khía cạnh của tương tác giữa người dùng cuối và công ty, dịch vụ, hoặc sản phẩm của công ty."

Mặc dù định nghĩa này chưa thể hiện rõ về khía cạnh công nghệ, kỹ thuật số hoặc ứng dụng/website - nơi mà các nhà thiết kế UX thường phải làm việc thực tế.

Tuy nhiên, điều quan trọng trong định nghĩa của Don Norman là sự tương tác của người dùng. Điều này chỉ ra rằng khái niệm UX có thể được áp dụng cho mọi loại sản phẩm, bất kể có liên quan đến công nghệ hay không.

1. Ứng dụng vào thực tế

Thuật ngữ "UX" hoặc "thiết kế trải nghiệm người dùng" đã trở thành một ngôn từ phổ biến và được rộng rãi sử dụng trong lĩnh vực kỹ thuật số. Điều này có thể được giải thích bằng việc thuật ngữ này xuất hiện ngay khi các ngành công nghệ bắt đầu phát triển và tập trung nhiều hơn vào trải nghiệm của người dùng.

Như đã được đề cập trước đó, khái niệm UX có thể áp dụng cho bất cứ thứ gì có khả năng trải nghiệm. Nó không chỉ giới hạn trong việc thiết kế cho trang web hay ứng dụng điện thoại, mà còn bao gồm cả các sản phẩm như máy pha cà phê hay thậm chí không gian trải nghiệm mua sắm tại các trung tâm thương mại.

Trải nghiệm người dùng liên quan chặt chẽ đến cách mà người dùng tương tác với sản phẩm và dịch vụ. Vì vậy, thiết kế UX là một quá trình đánh giá các yếu tố cấu thành có khả năng ảnh hưởng đến trải nghiệm tương tác này, nhằm tạo ra một trải nghiệm người dùng tốt nhất có thể.

2. Công việc thiết kế UX

"Đặt mình vào vị trí của người dùng" – Đây thực sự là phương châm mà mọi nhà thiết kế trải nghiệm người dùng (UX designer) đều cần tuân theo.

Trong quá trình thiết kế UX, việc quan sát và phân tích là không thể thiếu, nhằm chọn lựa những giải pháp phù hợp và tối ưu nhất cho trải nghiệm của người dùng. Một phần quan trọng trong việc này là đánh giá khả năng người dùng có thể dễ dàng thực hiện tất cả các bước trong quá trình sử dụng sản phẩm, theo luồng người dùng (user flow).

Luồng người dùng (user flow) là một biểu đồ sơ đồ hóa hành trình mà người dùng sẽ trải qua qua trang web hoặc ứng dụng để hoàn thành một nhiệm vụ hoặc hành động cụ thể.

Các câu hỏi trong quá trình phát triển UX có thể liên quan đến việc làm thế nào để làm cho quá trình thanh toán trở nên đơn giản hơn cho người mua hàng online, làm thế nào để chuyển tiền qua mạng trở nên dễ dàng và quản lý được, hoặc những thông tin và tính năng nào sẽ giúp người dùng thực hiện các thao tác một cách thuận tiện.

Tóm lại, thiết kế UX bao gồm:

• Quá trình phát triển và cải thiện tương tác giữa người dùng và sản phẩm.
• Nghiên cứu về hành vi người dùng và luồng người dùng, cùng việc thiết kế các chức năng để mang đến trải nghiệm người dùng tốt nhất.
• Tập trung vào cảm giác của trải nghiệm mà không chỉ tập trung vào hình ảnh.

Thiết kế UI là gì?

Tương tự như việc gỗ và sơn đồng thời góp phần tạo nên một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh, cả UI và UX cùng hợp tác để tạo ra trải nghiệm sản phẩm toàn diện.

• Trong đó, UX (Trải nghiệm người dùng) tập trung vào việc xây dựng cơ sở tối ưu và hấp dẫn cho sản phẩm để đáp ứng nhu cầu và tạo ra trải nghiệm thú vị.
• Trong khi đó, UI (Giao diện người dùng) là bước tiếp theo, giống như việc sơn lên bề mặt gỗ, để cải thiện vẻ ngoại hình và tạo ra một trải nghiệm hấp dẫn và thú vị hơn cho người dùng.

1. UI và ứng dụng thực tế

UI (User Interface) thực sự là một khái niệm chủ yếu liên quan đến lĩnh vực kỹ thuật số. Nó đề cập đến giao diện người dùng, tức là điểm mà người dùng tương tác với thiết bị hoặc sản phẩm số, chẳng hạn như màn hình điện thoại di động, touchpad trên máy pha cà phê, và nhiều thứ khác.

Khi chuyên viên thiết kế thực hiện việc thiết kế UI cho ứng dụng hoặc website, họ tập trung vào phần mặt ngoại, cảm nhận và trải nghiệm tương tác hình ảnh của sản phẩm. Điều này bao gồm việc chọn màu sắc, hình ảnh, phông chữ và cách bố trí để tạo ra một giao diện thị giác hấp dẫn và dễ sử dụng cho người dùng.

2. Công việc thiết kế UI

Giống như trải nghiệm người dùng (UX), việc thiết kế giao diện người dùng mang tính đa dạng và đầy thách thức. Nhiệm vụ và phạm vi công việc sẽ bao gồm việc chuyển đổi quá trình phát triển sản phẩm, tiến hành nghiên cứu, quản lý nội dung và bố cục để tạo ra trải nghiệm hấp dẫn, dễ hiểu và phản ánh phản hồi của người dùng.

Mục đích của thiết kế giao diện người dùng là tập trung vào các yếu tố thẩm mỹ phổ biến và được ưa chuộng bởi người dùng. Thường nhất là áp dụng các nguyên tắc này vào các ứng dụng trong cùng lĩnh vực.

Vì vậy, người thiết kế giao diện cần hiểu rõ sở thích của đối tượng mục tiêu để lựa chọn các yếu tố như nút, biểu tượng, bố cục, phông chữ, màu sắc và hình ảnh. Họ cần xác định xem liệu người dùng thích thiết kế tròn hay vuông, sử dụng tông màu ấm kết hợp với loại văn bản nào sẽ phù hợp nhất, và nhiều yếu tố khác.

Ngoài ra, việc thiết kế giao diện người dùng cũng cần truyền tải hình ảnh và giá trị của thương hiệu thông qua giao diện sản phẩm, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ và một tổng thể thẩm mỹ.

Xây dựng và phát triển UI và UX?

Trong thị trường việc làm hiện nay, thường có xu hướng gộp UI/UX vào cùng một chuyên gia. Người chuyên nghiệp này cần có kiến thức sâu rộ và kỹ năng thành thạo trong việc thiết kế đồ họa. Họ cũng cần hiểu rõ mong muốn và hành vi sử dụng của người dùng trên trang web/ứng dụng.

Kết quả của việc này là một thiết kế không chỉ đẹp mắt về mặt thẩm mỹ mà còn tập trung vào tính chức năng, sự dễ hiểu và sử dụng.

Tuy nhiên, đối với các trang web hoặc ứng dụng có nhiều yếu tố phức tạp hoặc phải phục vụ nhiều đối tượng khác nhau, có thể cần sự phân chia giữa các chuyên gia UX và UI riêng biệt.

UI hay UX quan trọng hơn?

UI giúp tạo ra giao diện đẹp mắt cho trang web/ứng dụng, tạo ấn tượng thị giác tích cực. Trong khi đó, UX đảm bảo tính thân thiện, dễ sử dụng và đáp ứng nhu cầu của người dùng.

Không có khách hàng nào mong muốn trải qua trang web hoặc ứng dụng có giao diện đẹp nhưng khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin cần thiết. Ngược lại, một trang web/ứng dụng có tính năng dễ sử dụng mà thiết kế chỉ ở mức trung bình sẽ không thể thu hút nhiều khách hàng.

Vì vậy, việc đầu tư và phát triển cân bằng cả UI và UX là rất quan trọng. Cả hai đều đóng góp vào trải nghiệm tổng thể của người dùng và ảnh hưởng đến sự hấp dẫn của trang web/ứng dụng.

Khác nhau giữa thiết kế UI & UX

Hãy tưởng tượng rằng sản phẩm là một hệ thống sống. Dòng mã lập trình tương tự như khung xương cấu thành cơ bản của nó. Tế bào đại diện cho khía cạnh UX, là phần có khả năng đáp ứng và hỗ trợ các chức năng sống của hệ thống. Giao diện người dùng thể hiện diện mạo bên ngoài của hệ thống, tương đương với giao diện.

Do đó, sự khác biệt giữa UI và UX là: UX tập trung vào việc tổng hợp và cảm nhận trải nghiệm toàn cục, trong khi thiết kế UI tập trung vào việc tạo giao diện cho sản phẩm, từ mặt ngoại hình đến phần cuối cùng của chức năng.

Dù chúng có liên quan chặt chẽ nhau nhưng nhiệm vụ và vai trò của người làm UI và UX là hoàn toàn khác nhau, như đã được đề cập ở phần trước.

1. Mục tiêu công việc

UX đòi hỏi việc xem xét và đánh giá hành trình của người dùng để giải quyết các vấn đề cụ thể. Ví dụ, đó có thể là việc xác định các bước cần thực hiện và hành động cần hoàn thành để đạt được mục tiêu cụ thể. Mục tiêu chính là mang đến trải nghiệm sản phẩm tốt nhất cho người dùng.

Khi nhà thiết kế UX tạo ra "khuôn khổ" hoặc thiết kế cơ bản, người thiết kế giao diện người dùng sẽ đưa những trải nghiệm này thành hình, biến chúng thành giao diện trực quan và dễ nhìn. Nhiệm vụ của người thiết kế giao diện người dùng là tập trung vào các khía cạnh trực quan và thẩm mỹ trong suốt hành trình của người dùng.

Điều này bao gồm việc thiết kế từng giao diện màn hình, điểm tiếp xúc, nút bấm, cách lướt trang hoặc chuyển hình ảnh trong thư viện.

2. Trách nhiệm công việc

Phần lớn công việc của nhà thiết kế UX sẽ tập trung vào việc xác định các vấn đề và thách thức mà người dùng đang trải qua. Dựa trên điều này, họ phát triển các giải pháp sản phẩm thích hợp. Điều này đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng về hành vi của người dùng mục tiêu và nhu cầu của họ đối với sản phẩm cụ thể.

UX xác định hành trình của người dùng và xây dựng cấu trúc thông tin cũng như các chức năng tương ứng. Sau đó, họ thường tạo ra wireframe (bản phác thảo cấu trúc) như một bước tiền đề trước khi bắt đầu thiết kế thực tế.

Trong khi nhà thiết kế UX tập trung vào việc xây dựng trải nghiệm sản phẩm, nhà thiết kế UI tập trung vào việc hiện thực hóa các chi tiết để đảm bảo rằng "khuôn khổ" được thực hiện một cách khả thi. Vai trò của họ không chỉ là làm cho sản phẩm trở nên đẹp mắt mà còn đảm bảo tính toàn diện và chức năng của nó.

Các câu hỏi như "Làm thế nào để kết hợp màu sắc để tăng cường sự tương phản và dễ đọc?", "Các màu sắc nào tương hỗ với nhau?", "Vị trí tốt nhất để đặt nút bấm là gì?"... là những vấn đề mà nhà thiết kế UI thường phải quan tâm.

Những kỹ năng cần thiết của một UI/UX designer

Dưới đây là một số kỹ năng cần thiết cho một UI/UX designer:

• Kỹ năng nghiên cứu UX: Khả năng thu thập dữ liệu định lượng và định tính về người dùng thông qua quá trình nghiên cứu và phân tích. Các phương pháp bao gồm phỏng vấn người dùng, quan sát tự nhiên, lấy mẫu điều tra nhóm tiêu điểm.
• Thiết kế phác thảo cấu trúc và tạo mẫu: Khả năng tạo ra bản phác thảo cấu trúc "khung" của trang web, xác định các yếu tố giao diện hiển thị trên các trang chính. Điều này yêu cầu xác định tính năng nào nên xuất hiện, loại bỏ tính năng gì, vị trí và bố cục trải nghiệm hiệu quả và trực quan.
• Kỹ năng viết UX: Khả năng viết microcopy để tạo ra trải nghiệm người dùng mượt mà và tối ưu thông qua việc hướng dẫn và điều hướng trang web.
• Kỹ năng truyền thông thị giác: Khả năng truyền đạt thông tin bằng hình ảnh hiệu quả, giúp hướng dẫn và điều hướng người dùng một cách dễ dàng.
• Thiết kế giao diện: Khả năng tạo ra giao diện trang web với yếu tố thẩm mỹ, chuyển động, âm thanh và không gian. Quan tâm đến hành trình tương tác, tiếp cận thông tin và bố trí màn hình hiệu quả.
• Phân tích và xử lý dữ liệu: Khả năng kiểm tra khả năng sử dụng của sản phẩm thông qua theo dõi và phân tích dữ liệu sau khi sản phẩm được triển khai.
• Xây dựng kiến trúc thông tin: Khả năng xây dựng kiến trúc thông tin để người dùng dễ dàng tìm thấy nội dung cần thiết. Bao gồm cả việc tổ chức đường dẫn cuộc trò chuyện trong chatbox và sắp xếp cách trang web hiển thị thông tin.

Những kỹ năng này giúp UI/UX designer xây dựng trải nghiệm người dùng tốt hơn và đáp ứng tốt hơn đến nhu cầu và mong muốn của người dùng.

Những kỹ năng mềm cần có của UI/UX Designer

Dưới đây là một số kỹ năng mềm quan trọng cho một UI/UX Designer:

• Khả năng giao tiếp tốt: Có khả năng giao tiếp hiệu quả với cả máy móc và con người, bao gồm cả việc liên hệ với các bộ phận liên quan và khách hàng. Giao tiếp tốt giúp tạo ra các thiết kế ấn tượng và thấu hiểu tốt hơn về nhu cầu của khách hàng.
• Tư duy sáng tạo: Sự sáng tạo là yếu tố quan trọng trong việc tạo ra những trải nghiệm người dùng độc đáo và tương tác. Từ những yêu cầu và vấn đề cơ bản, khả năng sáng tạo giúp tạo ra nhiều giao diện và trải nghiệm khác nhau.
• Tính linh hoạt: Có khả năng thay đổi quan điểm, sẵn sàng lắng nghe ý kiến của người dùng và thích ứng với những thay đổi về nhu cầu của họ. Khả năng giải quyết các vấn đề không rõ ràng cũng là một yếu tố quan trọng.
• Khả năng hiểu biết: Có khả năng đặt mình vào vị trí người dùng để hiểu vấn đề và nhu cầu thực sự của họ. Tập trung vào việc thu thập dữ liệu thông qua quan sát và phỏng vấn, thách thức các giả định và ý kiến cá nhân.
• Thông thạo ngoại ngữ: Kỹ năng ngoại ngữ tốt giúp truy cập tài liệu và tài nguyên quốc tế để nâng cao kỹ năng. Nó cũng tạo cơ hội mở rộng mối quan hệ và tham gia vào các dự án quốc tế.

Những kỹ năng mềm này là những yếu tố quan trọng để UI/UX Designer có thể hiệu quả thực hiện và cải thiện trải nghiệm người dùng thông qua thiết kế.

Kết luận

Tổng kết lại, UI và UX là hai khía cạnh quan trọng trong quá trình thiết kế sản phẩm số. Mặc dù chúng thường được đề cập cùng nhau, nhưng mỗi khía cạnh lại có vai trò và nhiệm vụ riêng biệt, đóng góp vào sự thành công của một sản phẩm hoặc dịch vụ.

Đến đây, bạn đã phân biệt được sự khác nhau giữa UI và UX chưa? Bạn thấy công việc một chuyên viên UI/UX có thú vị không?

Đừng quên tham khảo và ứng tuyển ngay các công việc UI và UX hot tại StudentJob nhé!