Tác động của AI đến việc làm và Giải pháp để thích nghi

Cùng StudentJob tìm hiểu các ngành và công việc có khả năng bị ảnh hưởng tiêu cực nhất bởi AI, và trả lời câu hỏi khó giải đáp: Các cá nhân nên làm gì trong bối cảnh tác động của AI thay đổi thị trường việc làm?

Trí tuệ nhân tạo (AI) là gì?

Trí tuệ nhân tạo (Artificial intelligence - AI) là một nhánh của khoa học máy tính liên quan đến việc tạo ra các hệ thống có thể suy nghĩ và hành động giống con người. AI có thể được sử dụng để tự động hóa các tác vụ, giải quyết các vấn đề phức tạp và tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới.

Có nhiều cách khác nhau để định nghĩa trí tuệ nhân tạo. Một định nghĩa phổ biến là "khả năng của một máy móc để thực hiện các tác vụ đòi hỏi trí thông minh của con người". Một định nghĩa khác là "khoa học và kỹ thuật tạo ra các hệ thống có thể suy nghĩ và hành động giống con người".

AI là gì và những tác động của AI đến việc làm có ảnh hưởng đến lực lượng lao động?

AI đang có những tiến bộ nhanh chóng và đang được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau của cuộc sống. AI có thể được sử dụng để cải thiện hiệu quả của các quy trình kinh doanh, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới và giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh.

AI có tiềm năng mang lại nhiều lợi ích cho xã hội, nhưng cũng có một số lo ngại về tác động của nó. Một số người lo ngại rằng AI có thể dẫn đến thất nghiệp, vì các máy móc có thể tự động hóa nhiều công việc hiện đang được thực hiện bởi con người. Theo tờ báo The New York Times, Một số người khác lo ngại rằng AI có thể trở nên quá mạnh mẽ và đe dọa sự tồn tại của con người.

Vì vậy, các nhà nghiên cứu AI đang nỗ lực để đảm bảo rằng AI được phát triển và sử dụng trong tầm kiểm soát nhất định. Họ đang làm việc để phát triển các hệ thống AI an toàn và có đạo đức, cũng như để đảm bảo rằng AI được sử dụng để mang lại lợi ích cho tất cả mọi người.

Tác động của Trí tuệ nhân tạo (AI) thay đổi thị trường việc làm

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang có những tác động đáng kể đến nhiều ngành nghề khác nhau. AI có thể tự động hóa nhiều công việc hiện đang được thực hiện bởi con người, điều này có thể dẫn đến hiện tượng thất nghiệp hàng loạt. Dưới đây là một số ngành nghề chịu tác động mạnh mẽ của AI:

Tác động của AI đến lĩnh vực Sản xuất

Lĩnh vực sản xuất là ứng cử viên hàng đầu cho tự động hóa. AI đang được sử dụng để tự động hóa nhiều công việc. Chẳng hạn như công việc trong dây chuyền lắp ráp và kiểm soát chất lượng, thường được xử lý hiệu quả hơn bởi các robot và máy móc được hỗ trợ bởi AI. Những người lao động có kỹ năng thấp hoặc trung bình trong lĩnh vực này đối diện với nguy cơ thất nghiệp cao.

Bảng: Tác động của AI ảnh hưởng đến lĩnh vực sản xuất như thế nào?

Như vậy, có thể thấy AI đang có tác động mạnh mẽ đến ngành sản xuất. Những tác động này có cả tích cực và tiêu cực. Người lao động trong ngành sản xuất cần chuẩn bị cho sự thay đổi do AI mang lại để có thể thích ứng với thị trường lao động trong tương lai.

Tác động của AI đến ngành Quản trị và nhập dữ liệu

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang có tác động ngày càng lớn đến mọi lĩnh vực của đời sống, trong đó có ngành Quản trị và dữ liệu. Các thuật toán AI có thể tự động hóa nhiều nhiệm vụ lặp đi lặp lại, mang lại hiệu quả và năng suất cao hơn. Điều này dẫn đến một số thay đổi về cấu trúc việc làm trong ngành này, với sự gia tăng nhu cầu về các kỹ năng mới và sự dịch chuyển từ các công việc thủ công sang các công việc đòi hỏi sự sáng tạo, phân tích và tư duy phản biện.

Theo một nghiên cứu của Đại học Oxford, khoảng 47% công việc trong ngành Quản trị và nhập dữ liệu có nguy cơ bị tự động hóa trong vòng 20 năm tới. Các vị trí có nguy cơ cao nhất bao gồm:

• Nhập dữ liệu
• Quản lý tài liệu
• Hỗ trợ khách hàng
• Quản lý kho
• Kế toán
• Nhân sự

Nhìn chung, AI có tác động tích cực đến ngành Quản trị và nhập dữ liệu. Tuy nhiên, AI cũng có thể dẫn đến mất việc làm và yêu cầu các kỹ năng mới từ nhân viên quản trị. Để thích ứng với những thay đổi này, các nhà quản trị cần có kế hoạch đào tạo và phát triển nhân viên để họ có thể đáp ứng được các yêu cầu của công việc trong tương lai.

Tác động của AI đến Dịch vụ khách hàng 

Tác động của Trí tuệ nhân tạo (AI) thay đổi thị trường việc làm như thế nào?

Trong dịch vụ khách hàng, AI dễ dàng xử lý một cách tự động hóa các tác vụ, chẳng hạn như trả lời câu hỏi và xử lý vấn đề. Các chatbot và trợ lý ảo được hỗ trợ bởi AI giải quyết nhanh chóng các vấn đề phức tạp. Hiện nay, hệ thống AI có thể xử lý hiệu quả các yêu cầu thông thường và tương tác cơ bản với khách hàng.

Các vị trí tiếp thị qua điện thoại, gọi điện và bán hàng thiết yếu bị ảnh hưởng khi các thuật toán do AI điều khiển có thể phân tích hành vi, sở thích và mô hình mua hàng của khách hàng hiệu quả hơn. Do đó, các công ty có xu hướng giảm bớt nhu cầu về nhân viên trong lĩnh vực dịch vụ khách hàng. Tuy nhiên, nhìn về khách quan, có những tác động tích cực và tiêu cực của AI trong dịch vụ khách hàng, cụ thể:

Bảng: Tác động của AI ảnh hưởng đến dịch vụ khách hàng như thế nào?

Tác động của AI đến lĩnh vực Tài chính

AI đang được sử dụng để tự động hóa các tác vụ tài chính, chẳng hạn như giao dịch, phân tích dữ liệu và quản lý rủi ro. Bạn cần phải có khả năng phân tích sâu sắc và khác biệt, đem đến hiệu quả tốt mới có thể tiếp tục duy trì ngành nghề này. Bên cạnh đó, các dịch vụ tài chính thường xuyên như nhập dữ liệu, kế toán cơ bản và kiểm toán dễ được tự động hóa thông qua các thuật toán do AI cung cấp. AI có thể xử lý và phân tích lượng lớn dữ liệu tài chính nhanh chóng, chính xác hơn so với con người.

Tuy vậy, áp dụng AI vào lĩnh vực tài chính lại là một rủi ro không nhỏ thì càng ngày có càng nhiều phản ánh rằng các AI như Chat GPT, Bing AI, Google Bard,... đưa cho người dùng dữ liệu không chính xác, hay nói cách khác, AI có thể tạo ra số liệu sai lệch.

Vậy, liệu việc áp dụng AI vào lĩnh vực tài chính có quá mạo hiểm không? Câu trả lời phụ thuộc vào cách thức các tổ chức tài chính sử dụng AI. Nếu các tổ chức tài chính sử dụng AI một cách thận trọng và có trách nhiệm, thì rủi ro sai lệch dữ liệu có thể được giảm thiểu. Dưới đây là một số biện pháp mà các tổ chức tài chính có thể thực hiện để giảm thiểu rủi ro sai lệch dữ liệu khi áp dụng AI:

• Sử dụng dữ liệu chất lượng cao: Các tổ chức tài chính cần đảm bảo rằng dữ liệu được sử dụng để đào tạo các thuật toán AI là chất lượng cao và chính xác.
• Sử dụng các kỹ thuật giảm thiểu thiên vị: Các tổ chức tài chính có thể sử dụng các kỹ thuật giảm thiểu thiên vị để giảm thiểu tác động của thiên vị trong dữ liệu.
• Sử dụng các hệ thống kiểm soát: Các tổ chức tài chính cần có các hệ thống kiểm soát để phát hiện và giải quyết các vấn đề sai lệch dữ liệu.

Như vậy, đi cùng với sự phát triển của công nghệ AI, các thuật toán AI ngày càng trở nên chính xác và đáng tin cậy hơn. Tuy nhiên, các tổ chức tài chính vẫn cần thận trọng khi áp dụng AI và cần có các biện pháp để giảm thiểu rủi ro sai lệch dữ liệu.

Tác động của AI đến dịch vụ Chăm sóc sức khỏe

Trí tuệ nhân tạo chẩn đoán bệnh, phát triển các phương pháp điều trị mới và cá nhân hóa chăm sóc sức khỏe. Điều này có thể dẫn đến thay đổi nhu cầu về nhân viên chăm sóc sức khỏe, ví dụ như tăng nhu cầu về các nhà khoa học dữ liệu và kỹ sư y tế.

Để hiểu rõ hơn về tác động của AI đến các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ và y tế, các bạn có thể tham khảo những dụng của AI trong lĩnh vực này:

• Chẩn đoán hình ảnh: AI đang được sử dụng để phân tích dữ liệu hình ảnh y tế, chẳng hạn như ảnh chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cộng hưởng từ (MRI). AI có thể được sử dụng để tự động hóa việc xác định các bất thường, chẳng hạn như khối u hoặc tổn thương.
• Trí tuệ nhân tạo trợ lý bác sĩ: AI đang được sử dụng để tạo ra các trợ lý bác sĩ ảo có thể cung cấp thông tin và hỗ trợ cho bệnh nhân. Trợ lý bác sĩ ảo có thể giúp bệnh nhân đặt lịch hẹn, tìm hiểu về các bệnh và điều trị, và theo dõi tình trạng sức khỏe của họ.
• Trí tuệ nhân tạo cá nhân hóa chăm sóc: AI đang được sử dụng để tạo ra các kế hoạch chăm sóc được cá nhân hóa cho từng bệnh nhân. Với khả năng này, AI có thể giúp đảm bảo rằng bệnh nhân nhận được sự chăm sóc phù hợp nhất với nhu cầu của họ.
• Đánh giá từ chuyên gia. Tiến sĩ Isaac Kohane, nhà khoa học tại Đại Học Harvard cho rằng Chat GPT-4 giỏi hơn một số bác sĩ hành nghề.

Tuy nhiên, chi phí để áp dụng AI vào lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ không hề rẻ. AI có thể dẫn đến tăng chi phí phát triển và triển khai công nghệ AI cho các bệnh viện, dẫn đến việc có thể dẫn đến chi phí chăm sóc sức khỏe tăng cao nếu không có sự trợ giúp từ chính phủ.

Nên làm gì trước những tác động của AI đến thị trường việc làm?

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phát triển và có tác động sâu sắc đến thị trường lao động. Theo McKinsey Global Institute, AI có thể tự động hóa 800 triệu công việc trên toàn cầu vào năm 2030. Điều này đặt ra thách thức lớn cho người lao động, đòi hỏi họ phải có những kỹ năng mới để thích ứng với những thay đổi này.

Dưới đây là một số điều mà người lao động có thể làm để chuẩn bị cho sự thay đổi của thị trường việc làm do AI mang lại:

Học, Học nữa, Học mãi

Học tập và cải thiện bản thân là cách duy nhất để không bị AI thay thế

Học tập liên tục và nâng cao kỹ năng là điều cần thiết để duy trì chỗ đứng trong thị trường việc làm đang phát triển. Các cá nhân trong các ngành nghề có nguy cơ bị thay thế cao nên đầu tư vào việc học các kỹ năng mới. Vậy câu hỏi được đặt ra là chúng ta nên học những kỹ năng nào?

Đầu tiên là tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề. AI có thể tự động hóa nhiều công việc lặp đi lặp lại, nhưng nó không thể tự động hóa các công việc đòi hỏi tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề. 

Tư duy sáng tạo và đổi mới là những lĩnh vực mà con người hiện đang vượt trội hơn AI. Những công việc liên quan đến giải quyết vấn đề sáng tạo, tư duy phê phán và ra quyết định phức tạp ít có khả năng được tự động hóa.

Tư duy sáng tạo có thể phụ thuộc vào khả năng của từng cá nhân, nhưng kỹ năng giải quyết vấn đề bắt nguồn từ rèn luyện trong quá trình trải nghiệm. Do đó, bạn nên không ngừng trau dồi kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực nghề nghiệp của mình.

Thứ hai, kỹ năng giao tiếp và hợp tác. Một trong những nhược điểm của AI là thiếu trí tuệ cảm xúc và kỹ năng giao tiếp cá nhân. Phát triển kỹ năng giao tiếp, đồng cảm và lãnh đạo mạnh mẽ có thể nâng cao triển vọng việc làm của từng cá nhân.

Nếu bạn có khả năng thuyết phục và thấu hiểu “insight” khách hàng tốt cùng mạng lưới mối quan hệ rộng, khi đó AI có thể trở thành một công cụ giúp bạn giao tiếp và kết nối hiệu quả hơn. Và trong trường hợp này, AI không thể thay thế bạn. 

Ngoài những kỹ năng đã đề cập, chúng ta cũng cần phát triển các kỹ năng cụ thể phù hợp với ngành nghề và vị trí công việc mà mình đang theo đuổi. Ví dụ, nếu bạn là nhân viên kinh doanh, bạn cần phát triển kỹ năng thuyết trình, đàm phán, giao tiếp,... Nếu bạn là nhân viên công nghệ, bạn cần phát triển kỹ năng lập trình, phân tích dữ liệu,...

Thêm nữa, bạn có thể thích ứng ngay với AI bằng cách áp dụng AI vào việc học của bạn, bạn có thể tham khảo bài viết Cách sử dụng Chat GPT để học tập cho sinh viên của chúng tôi. Google Bard cũng là một công cụ đắc lực trong việc học tập, xem thêm tại Cách sử dụng Google Bard để học tập cho sinh viên.

Theo dõi xu hướng thị trường việc làm và thay đổi để thích nghi

Người lao động cần theo dõi xu hướng thị trường việc làm để biết được những kỹ năng nào đang được yêu cầu và những kỹ năng nào sẽ trở nên quan trọng trong tương lai.

Bạn có thể mở rộng mạng lưới chuyên môn của mình để có cơ hội học hỏi và phát triển các kỹ năng mới. Lắng nghe ý kiến từ nhiều nguồn khác nhau bằng cách tham gia các cộng đồng trực tuyến để học hỏi từ những người khác và chia sẻ kinh nghiệm của mình.

Bạn cũng nên theo dõi các báo cáo nghiên cứu về thị trường việc làm. Đặc biệt, là các báo cáo được thực hiện bởi các tổ chức uy tín như World Economic Forum, McKinsey Global Institute,...

Nói tóm lại, để tránh tương lai có thể bị thay thế/đào thải bởi AI, người lao động cần theo dõi xu hướng thị trường việc làm và thay đổi để thích nghi để duy trì chỗ đứng và phát triển trong sự nghiệp.

Coi trí tuệ nhân tạo (AI) là công cụ và học cách sử dụng

AI có khả năng tự động hóa các nhiệm vụ, cải thiện hiệu quả và đưa ra các quyết định sáng suốt hơn. Tuy nhiên, AI cũng có thể dẫn đến mất việc làm, vì máy móc có thể thay thế con người trong một số công việc.

Trong bối cảnh này, người lao động cần coi AI như một công cụ chứ không phải là một mối đe dọa nghề nghiệp. AI có thể được sử dụng để giải phóng con người khỏi các nhiệm vụ lặp đi lặp lại và tốn thời gian, giúp họ tập trung vào các nhiệm vụ sáng tạo và mang tính chiến lược hơn. Ngoài ra, AI có thể được sử dụng để phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, tạo ra cơ hội kinh doanh mới dựa trên những tác động mà chúng tôi đã đề cập ở nội dung trước đó.

Con người đã trải qua nhiều lần Cách mạng công nghiệp và sự trỗi dậy của AI là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Có thể thấy, ở giai đoạn nào con người cũng có những phản ứng trái chiều và không đồng tình với những sự thay đổi làm ảnh hưởng đến cuộc sống hiện tại. Tuy vậy, sau đó họ lại thay đổi để thích nghi giống với quy luật tự nhiên.

Chắc chắn trong tương lai sẽ còn nhiều cuộc cách mạng công nghiệp nữa có thể gây tác động lớn hơn cả AI hiện tại. Vì vậy, lời khuyên của chúng tôi là hãy coi AI như một công cụ, học cách sử dụng và thích nghi với cuộc sống mà AI sẽ là những công cụ đắc lực để hỗ trợ bạn trong công việc và cuộc sống.

Kết luận

Tác động của AI đang định hình lại thị trường việc làm và vị trí của người lao động trong công việc, tạo ra cả thách thức và cơ hội cho mỗi cá nhân. AI đang phá vỡ các công việc và ngành cụ thể, đồng thời nó cũng mở đường cho sự xuất hiện của các ngành nghề mới đầy độc đáo. Chúng ta nên tích cực chuẩn bị cho những thay đổi này, tạo ra một tương lai nơi con người và AI hợp tác cùng nhau để thúc đẩy tiến bộ, đổi mới.